Quy trình kỹ thuật điều dưỡng của Bộ Y tế theo Thông tư 31/2021/TT-BYT

Trong lĩnh vực y tế, điều dưỡng đóng vai trò như “trái tim” của quá trình chăm sóc bệnh nhân, đảm bảo sự an toàn, hiệu quả và nhân văn. Tại Việt Nam, Thông tư 31/2021/TT-BYT (ban hành ngày 28/12/2021, hiệu lực từ 27/02/2022) đã chuẩn hóa quy trình kỹ thuật điều dưỡng trong bệnh viện, mang đến một khung chăm sóc toàn diện và chuyên nghiệp. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá quy trình này và cách nó giúp nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân!

Quy trình kỹ thuật điều dưỡng: 3 bước cốt lõi

Theo Thông tư 31/2021/TT-BYT, quy trình kỹ thuật điều dưỡng được xây dựng với 3 bước chính: nhận định tình trạng sức khỏe, thực hiện can thiệp chăm sóc, và đánh giá kết quả. Mỗi bước đều được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa của bệnh nhân, đồng thời đảm bảo tính chuyên môn và an toàn.

Nhận định tình trạng sức khỏe

Bước đầu tiên là nhận định tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, được quy định chi tiết tại Điều 5. Điều dưỡng viên cần:

• Thu thập thông tin toàn diện: Từ các nhu cầu cơ bản như hô hấp, tuần hoàn, dinh dưỡng, bài tiết, vận động, giấc ngủ, vệ sinh cá nhân, đến các yếu tố tinh thần như giao tiếp, tín ngưỡng, giải trí.
• Xác định chẩn đoán điều dưỡng: Đánh giá phản ứng của cơ thể bệnh nhân với tình trạng sức khỏe, ưu tiên các vấn đề đe dọa tính mạng.
• Phân cấp chăm sóc: Dựa trên mức độ nguy kịch và đánh giá của bác sĩ, bệnh nhân được chia thành 3 cấp:
  • Cấp I: Bệnh nhân nặng, nguy kịch, hoàn toàn phụ thuộc vào điều dưỡng.
  • Cấp II: Bệnh nhân nặng, hạn chế vận động, cần hỗ trợ nhiều.
  • Cấp III: Bệnh nhân tự vận động, tự thực hiện hầu hết các hoạt động cá nhân.
• Dự báo rủi ro: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng hoặc sự cố y khoa tiềm ẩn.

Bước này giống như việc vẽ một “bản đồ sức khỏe” chi tiết, giúp điều dưỡng viên hiểu rõ bệnh nhân để lập kế hoạch chăm sóc phù hợp.

Thực hiện can thiệp chăm sóc

Sau khi nhận định, điều dưỡng viên tiến hành thực hiện các can thiệp chăm sóc (Điều 6). Đây là giai đoạn hành động, với các hoạt động cụ thể nhằm đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân:

• Chăm sóc hô hấp, tuần hoàn, thân nhiệt: Theo dõi và can thiệp để đảm bảo các chức năng cơ bản ổn định, như hỗ trợ thở hoặc điều chỉnh thân nhiệt bất thường.
• Chăm sóc dinh dưỡng: Hỗ trợ hoặc thực hiện chế độ ăn theo chỉ định, theo dõi lượng nạp và báo cáo để điều chỉnh kịp thời.
• Chăm sóc giấc ngủ và nghỉ ngơi: Tạo môi trường yên tĩnh, hướng dẫn bệnh nhân thư giãn, tập thể dục nhẹ để cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Chăm sóc vệ sinh cá nhân: Hỗ trợ vệ sinh răng miệng, tắm rửa, thay quần áo, kiểm soát chất tiết.
• Chăm sóc tinh thần: Xây dựng môi trường thân thiện, động viên bệnh nhân, tôn trọng tín ngưỡng, phát hiện và phòng ngừa các vấn đề tâm lý tiêu cực.
• Thực hiện kỹ thuật chuyên môn: Sử dụng thuốc, thực hiện các thủ thuật như tiêm truyền, thay băng, hút đờm theo chỉ định của bác sĩ, tuân thủ quy trình vô khuẩn.
• Phục hồi chức năng: Phối hợp với kỹ thuật viên để hướng dẫn bệnh nhân tập luyện, cải thiện chức năng và giảm khuyết tật.
• Quản lý bệnh nhân: Lập và cập nhật hồ sơ (giấy hoặc điện tử), bàn giao ca trực.
• Giáo dục sức khỏe: Tư vấn về bệnh lý, cách tự chăm sóc, phòng bệnh, kiểm soát nhiễm khuẩn, và tuân thủ quy định điều trị.

Các can thiệp được xác định dựa trên chẩn đoán điều dưỡng, phân cấp chăm sóc, và nguồn lực sẵn có. Điều dưỡng viên cần phối hợp với bác sĩ, kỹ thuật viên, hoặc các bộ phận khác theo các mô hình chăm sóc (chăm sóc chính, theo đội, theo nhóm). Đặc biệt, mọi can thiệp phải được ghi chép đầy đủ, chính xác vào phiếu chăm sóc để đảm bảo tính liên tục và minh bạch.

Đánh giá kết quả

Bước cuối cùng là đánh giá kết quả (Điều 7), nhằm xác định hiệu quả của các can thiệp và điều chỉnh nếu cần:

• Đánh giá đáp ứng của bệnh nhân: So sánh kết quả với mục tiêu đã đề ra (ví dụ: bệnh nhân có giảm đau, cải thiện hô hấp không).
• Điều chỉnh can thiệp: Nhận định lại tình trạng bệnh nhân và thay đổi kế hoạch chăm sóc trong phạm vi chuyên môn.
• Trao đổi liên chuyên môn: Thảo luận với bác sĩ, điều dưỡng khác về các ưu tiên và mục tiêu mới.
• Cải thiện chất lượng: Góp phần nâng cao quy trình chăm sóc dựa trên kết quả đánh giá.

Bước này đảm bảo rằng chăm sóc không chỉ dừng lại ở hành động mà còn được tinh chỉnh liên tục để đạt hiệu quả tối ưu.

Nguyên tắc vàng trong chăm sóc điều dưỡng

Theo Điều 3, quy trình kỹ thuật điều dưỡng phải tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Chuyên môn và toàn diện: Đảm bảo đúng kỹ thuật, đáp ứng mọi nhu cầu của bệnh nhân.
• Liên tục và an toàn: Chăm sóc không gián đoạn, giảm thiểu rủi ro.
• Công bằng: Mọi bệnh nhân đều nhận được sự chăm sóc phù hợp, không phân biệt.
• Phối hợp liên chuyên môn: Làm việc chặt chẽ với bác sĩ, kỹ thuật viên, và các bộ phận khác.

Nhiệm vụ của các bộ phận điều dưỡng?

Thông tư 31/2021/TT-BYT không chỉ quy định quy trình mà còn làm rõ trách nhiệm của các bộ phận trong bệnh viện (Chương III):

• Hội đồng điều dưỡng: Tham mưu chiến lược, xây dựng quy trình và tài liệu chuyên môn.
• Phòng điều dưỡng: Lập kế hoạch, giám sát, đào tạo và cải tiến chất lượng.
• Điều dưỡng trưởng khoa: Quản lý, phân công, giám sát chăm sóc tại khoa.
• Điều dưỡng khoa lâm sàng: Thực hiện chăm sóc trực tiếp, ghi chép, và báo cáo.
• Các phòng ban hỗ trợ: Như khoa dinh dưỡng, kiểm soát nhiễm khuẩn, vật tư, công nghệ thông tin, phối hợp cung cấp dịch vụ và trang thiết bị.

Sự phối hợp này tạo nên một hệ thống chăm sóc chặt chẽ, đảm bảo bệnh nhân nhận được sự hỗ trợ toàn diện từ mọi phía.

Tại sao quy trình này quan trọng?

Quy trình kỹ thuật điều dưỡng theo Thông tư 31/2021/TT-BYT không chỉ là một bộ hướng dẫn, mà còn là kim chỉ nam giúp:

• Nâng cao chất lượng chăm sóc: Đảm bảo bệnh nhân được chăm sóc an toàn, hiệu quả, và nhân văn.
• Chuẩn hóa thực hành: Giảm thiểu sai sót y khoa, tăng tính chuyên nghiệp.
• Tăng cường phối hợp: Tạo sự kết nối giữa các bộ phận y tế, đặt bệnh nhân làm trung tâm.

Quy trình kỹ thuật điều dưỡng theo Thông tư 31/2021/TT-BYT là một bước tiến lớn trong việc chuẩn hóa chăm sóc y tế tại Việt Nam. Với 3 bước cốt lõi – nhận định, can thiệp, đánh giá – cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, quy trình này không chỉ giúp điều dưỡng viên thực hiện tốt vai trò của mình mà còn mang lại sự an tâm và hài lòng cho bệnh nhân