Tiêu chí đảm bảo chất lượng kỹ thuật chuyên ngành nhãn khoa

Nhằm đảm bảo chất lượng khám chữa bệnh mắt, đặc biệt là các kỹ thuật phẫu thuật phức tạp như phaco và khúc xạ, Sở Y tế đã phối hợp với các chuyên gia nhãn khoa, gây mê hồi sức và kiểm soát nhiễm khuẩn để xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng toàn diện.

Đối tượng áp dụng kỹ thuật chuyên khoa mắt

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không giường bệnh nội trú gồm các phòng khám đa khoa, chuyên khoa, liên chuyên khoa (gọi chung là phòng khám) có thực hiện các kỹ thuật chuyên ngành nhãn khoa.

Lưu ý: Các phòng khám chỉ thực hiện các phẫu thuật đối với người bệnh từ 16 tuổi trở lên, có phân loại ASA 1 – 2 theo tiêu chuẩn ASA của Hội gây mê Hoa Kỳ (American Society of Anesthesiology)

Điều kiện chung về kỹ thuật chuyên khoa mắt

Nhân sự

Bác sĩ có CCHN/GPHN chuyên khoa mắt, có chứng chỉ đào tạo liên quan.

Nếu cơ sở thực hiện kỹ thuật đo khúc xạ thì phải có bác sĩ chuyên khoa mắt/ điều dưỡng có CCHN/ GPHN, được đào tạo về khúc xạ nhãn khoa hoặc có cử nhân/ kỹ thuật viên có CCHN/GPHN khúc xạ nhãn khoa.

Nếu cơ sở thực hiện kỹ thuật siêu âm, chụp cắt lớp võng mạc OCT, chụp bản đồ giác mạc, đo bề dày giác mạc thì phải có bác sĩ có CCHN/ GPHN chuyên khoa mắt/ CĐHA được đào tạo về chẩn đoán hình ảnh trong nhãn khoa.

Lưu ý: Trong trường hợp điều dưỡng/ kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh có CCHN/ GPHN hỗ trợ bác sĩ thực hiện kỹ thuật thì nhân sự này phải được đào tạo về chẩn đoán hình ảnh trong nhãn khoa

Nếu cơ sở có thực hiện các phẫu thuật trong ngày, đảm bảo có ít nhất 02 điều dưỡng có CCHN/GPHN để tham gia hỗ trợ phẫu thuật.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị

Có bố trí khu vực chờ cho người bệnh. Khu vực chờ thoáng mát, yên tĩnh, có nước uống, ghế ngồi, nhà vệ sinh.

Có buồng khám chuyên khoa mắt, có đầy đủ dụng cụ khám mắt, kính sinh hiển vi khám mắt.

Có khu vực chẩn đoán hình ảnh (nếu có thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh).

Có buồng thủ thuật để thực hiện các các thủ thuật (nếu có)

Nếu có thực hiện các phẫu thuật thì thực hiện

• Có bố trí khu vực chờ trước phẫu thuật cho người bệnh. Khu vực chờ thoáng mát, yên tĩnh, có nước uống, ghế ngồi, nhà vệ sinh
• Có bố trí khu vực thay đồ cho người bệnh trước khi phẫu thuật.
• Có bố trí khu vực thay đồ cho phẫu thuật viên (cùng tầng khu vực thực hiện phẫu thuật) sẵn quần áo sạch, mũ, khẩu trang.
• Có bố trí khu vực vệ sinh tay ngoại khoa đầy đủ phương tiện.
• Có bố trí buồng thực hiện phẫu thuật với đầy đủ phương tiện phẫu thuật liên quan:
  • Thiết bị chuyên khoa: Bàn mổ chuyên khoa mắt, kính hiển vi phẫu thuật đồng trục, bộ dụng cụ phẫu thuật chuyên khoa mắt.
  • Các thiết bị theo dõi toàn thân và cấp cứu: Máy monitor theo dõi mạch, huyết áp, bình oxy cho người bệnh thở trong lúc phẫu thuật, dụng cụ và thuốc cấp cứu ngừng tim, ngừng thở.
• Có tủ vật tư tiêu hao: Nằm trong khu vực thực hiện phẫu thuật để cung cấp các vật tư cần thiết cho mọi tình huống của cuộc phẫu thuật.
• Có bố trí khu vực theo dõi người bệnh sau phẫu thuật đầy đủ trang thiết bị cấp cứu như monitor, oxy, hộp chống sốc, phương tiện cấp cứu… Khuyến khích bố trí khu vực này gần buồng thực hiện phẫu thuật để thuận tiện trong việc theo dõi và xử trí cấp cứu (nếu có).
• Có quy định danh mục trang thiết bị tối thiểu trong buồng thực hiện phẫu thuật.

Thuốc thiết yếu

Có trang bị đầy đủ thuốc cấp cứu phản vệ theo quy định Thông tư số 51/2017/TT-BYT ngày 29 tháng 12 năm 2017 về hướng dẫn phòng, chẩn đoán và xử trí phản vệ

Có trang bị thuốc tối thiểu sử dụng trong an thần như Midazolam hoặc Propofol để sử dụng trong trường hợp người bệnh đang phẫu thuật, khó hợp tác.

Có trang bị các loại thuốc: Tê bề mặt nhãn cầu, tiêm tê tại mắt, kháng sinh, corticosteroids và nước mắt nhân tạo, thuốc co/giãn đồng tử, thuốc hạ nhãn áp

Có quy định danh mục thuốc tối thiểu sử dụng trong buồng thực hiện phẫu thuật

Các quy định, quy trình kỹ thuật

Phác đồ cấp cứu phản vệ tại khu thực hiện phẫu thuật và khu vực có sử dụng thuốc.

Phác đồ xử trí ngộ độc thuốc tê.

Quy trình chuyên môn kỹ thuật đối với các kỹ thuật đề nghị phê duyệt.

Quy trình tiếp nhận người bệnh khám – chẩn đoán – chỉ định – kế hoạch điều trị.

Quy trình chuẩn bị người bệnh trước phẫu thuật.

Quy trình chăm sóc và theo dõi người bệnh sau phẫu thuật.

Quy trình an thần đường tĩnh mạch, nếu có thực hiện an thần đường tĩnh mạch cho người bệnh khi phẫu thuật (khi có chỉ định).

Quy trình bảo đảm phẫu thuật đúng người bệnh và đúng vị trí cần phẫu thuật.

Quy trình thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật.

Kiểm soát nhiễm khuẩn

Áp dụng Bộ tiêu chí tối thiểu dành cho các cơ sở KCB không giường bệnh nội trú theo Công văn số 7777/NVY-SYT năm 2023.

Cần lưu ý 1 số tiêu chí bắt buộc (*) gồm:

– D1.1. Bố trí khu vực xử lý dụng cụ riêng biệt, thông thoáng (có cửa sổ hoặc quạt hút).

– D1.6. Có đầy đủ dụng cụ cọ rửa riêng biệt như bàn chải, chổi nhỏ….

– D1.12. Bắt buộc thực hiện chỉ thị sinh học với mỗi bộ dụng cụ phẫu thuật.

– D1.13. Sử dụng lò hấp chuyên dụng. Khuyến khích sử dụng lò hấp chân không thay thế cho lò hấp trọng lực.

– D1.14. Không sử dụng lò hấp nhanh, nồi luộc, lò nhiệt khô, lò hấp EtO không có bộ lọc khí, đèn UV… để tiệt khuẩn dụng cụ.

Dung dịch nhỏ mắt chỉ dùng cho từng người bệnh riêng biệt.

Dụng cụ tiệt khuẩn (dụng cụ, khăn, drap) sử dụng riêng biệt cho từng người bệnh phẫu thuật, không sử dụng chung một bộ cho nhiều người bệnh.

Các dụng cụ khi sử dụng cho người bệnh cần tuân thủ quy định về kiểm soát nhiễm khuẩn theo quy định của Bộ Y tế và khuyến cáo của nhà sản xuất.

Phẫu thuật viên phải thực hiện vệ sinh tay ngoại khoa giữa mỗi người bệnh, tuyệt đối không chỉ thay găng khi làm phẫu thuật tiếp theo.

Điều kiện nâng cao về kỹ thuật chuyên khoa mắt

Nhân sự

Nếu cơ sở thực hiện phẫu thuật phaco thì bác sĩ thực hiện kỹ thuật là bác sĩ chuyên khoa mắt có CCHN/GPHN và được đào tạo về phẫu thuật phaco.

Nếu cơ sở thực hiện phẫu thuật khúc xạ bằng laser thì bác sĩ khám và thực hiện kỹ thuật phải là bác sĩ chuyên khoa mắt có CCHN/GPHN và được đào tạo về phẫu thuật khúc xạ.

Nếu cơ sở thực hiện phẫu thuật khác thì phải có bác sĩ có CCHN/GPHN gây mê hồi sức để khám tầm soát trước phẫu thuật, xử lý các phản ứng bất thường trong phẫu thuật.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị

Đối với cơ sở thực hiện phẫu thuật phaco

– Hệ thống máy phaco.

– Các máy móc cơ bản: Máy đo công suất khúc xạ giác mạc; Máy siêu âm A, thuốc tê nhỏ mắt; Dung dịch nước muối 0.9% rửa mắt sau khi siêu âm.

– Các máy khác có thể sử dụng để nâng cao chất lượng đo sinh học (với các cơ sở có điều kiện): Siêu âm nhúng; Máy đo công suất TTT nhân tạo bằng phương pháp quang học, bằng OCT… với các công thức tính công suất TTT nhân tạo tiên tiến như SRK T, HAGGIS, HOLLADAY II, HOFFER Q,…

– Một số máy móc hỗ trợ khác: Máy đo bản đồ giác mạc (cần thiết trong trường hợp cần đặt IOL toric điều chỉnh loạn thị); Siêu âm B: Kiểm tra tình trạng dịch kính võng mạc; Máy đếm tế bào nội mô giác mạc (cần thiết trong trường hợp phẫu thuật bằng phương pháp phaco hoặc người bệnh già, người bệnh có bệnh lý giác mạc, đặc biêt người bệnh có mắt phẫu thuật lần trước không thành công, loạn dưỡng giác mạc sau phẫu thuật … )

– Bộ dụng cụ phẫu thuật Phaco: Dao 2.2mm, 3.2 mm; Dao 15 độ tạo đường phụ; Kẹp phẫu tích xé bao; Móc sinskey; Chất nhầy; Thuốc nhuộm bao; Thủy tinh thể nhân tạo; Kim và bơm tiêm rửa mắt; Có thể có thêm chỉ nylon 10.0; Cassette.

Có buồng khám tiền mê để khám tầm soát trước phẫu thuật.

Có trang bị máy hút đảm bảo hoạt động.

Có trang bị phương tiện kiểm soát đường thở: Bộ đặt nội khí quản (NKQ), ống nội khí quản; Thiết bị trên thanh môn (mask thanh quản, combitube….); Bộ đặt nội khí quản khó có sẵn tại khu vực thực hiện phẫu thuật.

Có trang bị máy theo dõi có đủ các thông số cơ bản: Mạch, huyết áp, SpO2, ECG, nhiệt độ. Khuyến khích trang bị máy theo dõi có kèm thêm thông số EtCO2.

Khuyến khích trang bị máy gây mê giúp thở. Nếu không có máy gây mê, tối thiểu trang bị được “hệ thống thở Mapleson”.

Khuyến khích trang bị máy sốc điện

Đối với cơ sở thực hiện phẫu thuật khác

Có buồng khám tiền mê để khám tầm soát trước phẫu thuật.

Có trang bị máy hút đảm bảo hoạt động.

Có trang bị phương tiện kiểm soát đường thở: Bộ đặt nội khí quản (NKQ), ống nội khí quản; Thiết bị trên thanh môn (mask thanh quản, combitube….); Bộ đặt nội khí quản khó có sẵn tại khu vực thực hiện phẫu thuật.

Có trang bị máy theo dõi có đủ các thông số cơ bản: Mạch, huyết áp, SpO2, ECG, nhiệt độ. Khuyến khích trang bị máy theo dõi có kèm thêm thông số EtCO2.

Khuyến khích trang bị máy gây mê giúp thở. Nếu không có máy gây mê, tối thiểu trang bị được “hệ thống thở Mapleson”.

Khuyến khích trang bị máy sốc điện

Đối với cơ sở thực hiện phẫu thuật khúc xạ bằng laser

Có các hệ thống phẫu thuật khúc xạ: Hệ thống excimer laser; Hệ thống femtosecond laser cắt vạt giác mạc; Phẫu thuật SMILE/CLEAR: Hệ thống femtosecond laser để phẫu thuật SMILE/CLEAR.

– Có bộ dụng cụ đo, phẫu thuật khúc xạ

– Có máy chẩn đoán hình ảnh: Máy đo bản đồ giác mạc (tích hợp đo bản đồ mặt trước và mặt sau giác mạc…), khuyến khích máy đo cơ sinh học nhãn cầu…